RYS HISTORYCZNY GMINNEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNEJ W PSARACH

GMINNA BIBLIOTEKA PUBLICZNA w Psarach jest najstarszą instytucją kultury w gminie Psary. Nie posiada aktu erekcyjnego. Zgodnie z istniejącą dokumentacją, należy przyjąć, że decyzja /a może uchwała/ Gromadzkiej Rady Narodowej w Psarach o powołaniu biblioteki sformułowana została wyłącznie ustnie, w oparciu o Ustawę o bibliotekach z dnia 9 kwietnia 1968r. Poprzestano na praktycznie realizowanej decyzji. Dane powyższe wynikają z treści:

• Protokołu Nr IV/69 z sesji Gromadzkiej Rady Narodowej w Psarach odbytej w dniu 27 października 1969r., w którym zanotowano, iż przewodniczący GRN P. Franciszek TRZCIONKA poinformował o fakcie organizowania Biblioteki Publicznej, która powstanie w najbliższych miesiącach;

• Akt personalnych pierwszego kierownika biblioteki P. Eugeniusza HORZELI, który został zatrudniony na 100 godz. miesięcznie z dniem 1 grudnia 1969r. W związku z powyższym za datę powołania Gromadzkiej a obecnie Gminnej Biblioteki Publicznej w Psarach należy przyjąć dzień 1 grudnia 1969 roku.

Ta niezwykle ważna po dzień dzisiejszy decyzja psarskich rajców przesądziła o powstaniu książnicy, która rozpoczęła statutową działalność w budynku prywatnym w Gródkowie przy ul. Kolejowej 5. W dniu otwarcia księgozbiór biblioteki liczył 861 woluminów. Jak już wspomniano, pierwszym kierownikiem został P. Eugeniusz HORZELA, który funkcję tę pełnił do 31 maja 1978r. W tym samym czasie /maj 1978r./ - po 9 latach działalności na wniosek Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Katowicach, biblioteka została zamknięta, ze względu na złe warunki lokalowe.

Z dniem 15 sierpnia 1979r. na stanowisko kierownika GBP w Psarach została zatrudniona P. mgr Krystyna PAWLIK. Ponowne uruchomienie biblioteki nastąpiło dopiero w dniu 1 grudnia 1981 roku. Otrzymano wówczas nowe pomieszczenie w budynku Ochotniczej Straży Pożarnej w Psarach przy ul. Szkolnej 45. Uzyskany lokal o pow. 80 m2 miał wypożyczalnię i czytelnię na 40 miejsc. Jako Biblioteka centralna, stała się ośrodkiem nadzorującym i koordynującym pracę całej sieci bibliotek publicznych na terenie gminy Psary.
W skład sieci wchodziły:

• FILIA Nr 1 w Dąbiu

• FILIA Nr 2 w Strzyżowicach

• FILIA Nr 3 w Sarnowie

• Punkt Biblioteczny w Preczowie

Starania kierownictwa GBP, zmierzające do objęcia jej zasięgiem pozbawionych dostępu do książki mieszkańców zaowocowały uruchomieniem:

• w 1982r. - Punktu Bibliotecznego w Brzękowicach Górnych,

• w 1984r. - Punktu Bibliotecznego w Górze Siewierskiej,

• a w 1989r. - otwarciem nowej placówki bibliotecznej FILII Nr 4 w Gródkowie.

Przeobrażenia ustrojowe, które dokonały się w Polsce na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych nie pozostały bez wpływu na status ekonomiczno-prawny bibliotek publicznych. Ustawa o samorządzie terytorialnym z dnia 8 marca 1990r. nałożyła na gminy obowiązek organizowania i finansowania ich działalności, uchylając jednocześnie wobec nich dotychczasowy mecenat państwa. Po likwidacji Funduszu Rozwoju Kultury, placówki zostały przejęte przez samorządy. Słaba kondycja finansowa gminy Psary stała się powodem stopniowego zmniejszania sieci bibliotek publicznych. Najpierw zlikwidowano Punkty Biblioteczne w Brzękowicach Górnych i w Górze Siewierskiej, z dniem 30 kwietnia 1996r. decyzją Zarządu Gminy przestała istnieć FILIA Nr 4 w Gródkowie a w 2002r. zlikwidowano Punkt Biblioteczny w Preczowie. Powstanie samorządów terytorialnych w czerwcu 1990r. stało się przyczyną wielu zmian w bibliotekach publicznych. Od tej pory GBP w Psarach przejmuje wiele zadań, które do tej pory pełniła Miejska Biblioteka Publiczna w Będzinie, jako Biblioteka Rejonowa /przede wszystkim gromadzenie i opracowanie zbiorów dla wszystkich placówek na terenie gminy, szkolenia i instruktaż kadry bibliotecznej/. Działalność instytucji upowszechniania kultury w strukturze samorządu lokalnego przyniosła także wiele korzystnych zmian. Znacznej poprawie uległy warunki pracy i obsługi czytelników. Bogate, stale uzupełniane o nowości wydawnicze zbiory powiększają liczbę naszych czytelników.

  Krystyna Pawlik